4. Sacharydy/ cukry / węglowodany :

a) budowa:

___ ___ ___ / ___ ___ ___ ___ \

/ \ / \/ \ | / \/ \/ \/ \ │

\____/ \____/\____/ \ \___/\___/\___/\___/ /

\ / n n= 100

cukier prosty dwucukier cukier złożony

 

b) podział:

sacharydy/cukry

/ \

monosacharydy cukry złożone

( cukry proste) / \

np.: glukoza, oligosacharydy polisacharydy

fruktoza np.: disacharydy celuloza

( dwucukry) skrobia

maltoza chityna

laktoza glikogen

sacharoza

 

 

c) funkcje w organizmach żywych:

• są głównym materiałem energetycznym dla organizmów ponieważ poprzez ich spalanie otrzymywana jest energia,

• materiał zapasowy → u roślin skrobia,

→ u ludzi glikogen ,

• budują u roślin ścianę komórkową – celuloza,

• chityna u grzybów buduje ścianę komórkową a u stawonogów szkielet zewnętrzny,

• hamują krzepnięcie krwi – heparyna.

 

d) produkty bogate w sacharydy:

• zboża: pszenica, żyto, jęczmień, owies

• maka i jej przetwory czyli pieczywo, makarony, ciasta

• słodycze,

• miód

• kasze, ryż, kukurydza,

• warzywa i owoce.

5. Tłuszcze / lipidy :

a) budowa:

Tłuszcze to estry glicerolu i wyższych kwasów karboksylowych tzw. kwasów tłuszczowych.

Budowa cząsteczki tłuszczu ma postać:

 

GLICEROL	Wyższy kwas karboksylowy 1
	Wyższy kwas karboksylowy 2
	Wyższy kwas karboksylowy 3

 

 

b) podział:

• ze względu na pochodzenie → roślinne

→ zwierzęce

 

• ze względu na budowę → nienasycone

→ nasycone

 

• ze względu na stan skupienia → oleje ( głównie roślinne + tran )

→ ciała stałe ( głównie zwierzęce + olej kokosowy )

 

c) funkcje w organizmach żywych:

• są głównym materiałem energetycznym zapasowym organizmów,

• budują błony komórkowe,

• budują osłonę mielinową na neuronach co wpływa na szybkość przewodzenia impulsów nerwowych,

• tkanka tłuszczowa ochrania organy wewnętrzne przed urazami mechanicznymi,

• rozpuszczalnik dla witamin: A, D, E i K,

• tkanka tłuszczowa podskórna chroni przed utratą ciepła ( termoizolacja).

 

d) produkty bogate w tłuszcze:

• oliwa i oleje,.

• tłuste mięsa i wędliny,

• masło i margaryna,

• orzechy i nasiona np.: słonecznika

 

Dzisiejszą lekcje proszę przepisać do zeszytu.

 

6. Witaminy:

a) Witaminy są to związki organiczne występujące w niewielkiej ilości w pożywieniu, bez których metabolizm organizmu nie może przebiegać prawidłowo.

b) podział:

witaminy

/ \

rozpuszczalne rozpuszczalne

w tłuszczach w wodzie

np.: wit. A ,D, E i K np.: wit. C, PP, grupa witamin B

 

 

6. Sole mineralne:

a) Sole mineralne ( składniki mineralne) to makroelementy i mikroelementy niezbędne do funkcjonowania organizmów.

Mikroelementy w organizmach występują w bardzo małej ilości, różnica między ilością niezbędną do życia a szkodliwą dla organizmu najczęściej jest niewielka.

b) podział:

 

pierwiastki chemiczne

/ \

występujące w organizmach inne

/ \ np.: He, Ra, Ti

makroelementy mikroelementy

/ \ np.: F, I, Zn, Fe, Cu

stanowiące materiał inne

budulcowy organizmów np.: Mg, Ca, Cl,

C, H, O, N, P, S K, Na

 

 

 

Zadanie domowe.

1. Co to jest błonnik pokarmowy i jakie ma znaczenie dla naszego organizmu?

2. Dlaczego powinno się dziennie spożywać ok. 2 litrów wody?

 

Termin oddania zadania to 29.04. 2020r.